Trung tâm thành phố Roma và tòa thánh Vatican (the Holy See) nằm trong danh mục 49 di sản văn hóa thế giới của UNESCO tại Ý.

Khu vực này được bao bọc bởi tường thành Aurelian (phía tả ngạn song Tiber) và tường thành Janiculum (hữu ngạn song Tiber), trong lòng nó là 25.000 di chỉ khảo cổ và những địa điểm thiên nhiên kỳ thú.

Truyền thuyết kể rằng anh em Romulus và Remus đã tạo nên Roma vào năm 753 TCN – hình tượng huyền thoại hai anh em cùng bú chung bầu sữa của một con sói cái, hoặc đại hý trường La Mã cổ đại (the Colosseum) đã trở thành biểu tượng của thủ đô nước Ý. Nhưng điều khiến Roma trở thành huyền thoại chính là lịch sử của thành phố : cái nôi của nền Cộng hòa La Mã, rồi trở thành trung tâm chính trị và văn hóa của Đế chế La Mã và cuối cùng vào thế kỷ thứ 4 SCN cho tới tận bây giờ, Roma là thủ phủ của Cơ Đốc giáo trên toàn thế giới.

Hình 1. Bức tượng anh em Romulus và Remus bú sữa chó sói, một biểu tượng của thành phố Roma.

Những khu vực nằm trong khu di sản văn hóa thế giới bao gồm những công trình tưởng niệm quan trọng nhất vào thời cổ đại, trong số đó, quảng trường Hoàng Đế (the Imperial Forum) chắc chắn là khu vực nổi bật nhất. Cách đó không xa, gần đồi Aventine, chúng ta có thể chiêm ngưỡng 2 công trình bậc thầy : Nhà tắm Caracalla (the Terme Caracalla), được xây từ năm 212 tới năm 217, một hình mẫu cho một trong các nhà tắm công cộng đồ sộ nhất; và đấu trường Maximus (the Circus Maximus), một sân vận động cổ đại dùng cho những cuộc đua ngựa và xe ngựa.

Hình 2. Quảng trường Hoàng đế

Hình 3. Nhà tắm Caracalla hiện tại 

Hình 4. Đấu trường Maximus

Đi lên miền Bắc dọc theo sông Tiber, chúng ta sẽ bắt gặp Lăng mộ của Augustus (the Mausoleum of Augustus), một tượng đài hùng vĩ dành cho Hoàng đế Augustus khi ông trở về từ Alexandria vào năm 29 TCN (công trình mô phỏng theo lăng mộ của Alexandre Đại Đế). Gần đó, một lăng mộ nổi tiếng khác của Hoàng đế Hadrian, ngay trên công trình này, Lâu đài của thiên thần (the Castel Sant’Angelo) đã được xây dựng. Lâu đài này được cải tạo hoàn toàn vào thời Trung cổ và Phục Hưng, nó được nối với thành Vatican bằng một hành lang được gia cố.

Hình 5. Lăng mộ Augustus

Trong trung tâm thành phố Rome nổi lên ngôi Đền Pantheon, do Hoàng đế Hadrian ra lệnh xây dựng, nó vốn được xây để làm đền thờ cho các vị thần La Mã trên đỉnh Olympus. Người La Mã gọi nó bằng cái tên “La Rotonda” (cái nhà tròn) vì cấu trúc hình dáng tròn của nó. Những cây cột vĩ đại được dựng lên khắp nơi trong thành phố cũng là một điểm nhấn thú vị: cột Trajan, được dựng lên nhằm tôn vinh chiến thắng của Hoàng đế Trajan ở Dacia; và cột Marcus Aurelius, được dựng năm từ 176 đến 192 để tưởng nhớ chiến thắng của thành Rome trước các tộc người German. Cây cột đứng trước cung điện Chigi (hiện nay là nơi làm việc của chính phủ) ở quảng trường Colonna.

Hình 6. Đền Patheon

Các quảng trường ở Roma nhiều vô số kể: quảng trường Campo de’Fiori với bức tượng Giordano Bruno ở trung tâm, quảng trường Navona với đài phun nước Bốn Dòng Sông của nhà điêu khắc vĩ đại Bernini, Quảng trường Nhân dân (Piazza del Popolo) với hai nhà thờ đôi biểu tượng, quảng trường Venezia có tượng đài hùng vĩ của Vittorio Emmanuele.

Không thể không ngắc đến các nhà thờ ở Roma và Vatican, những công trình kiến trúc vượt thời gian đã ảnh hưởng sâu đâm đến các cộng trình kiến trúc và tượng đài sau này trên toàn thế giới Thiên chúa giáo.

Vương cung Thánh đường Santa Maria Maggiore (Basilica di Santa Maria Maggiore) là một trong những thánh đường quan trọng nhất ở Roma, cả về mặt nghệ thuật kiến trúc lẫn tôn giáo. Thánh đường này là nhân tố thiết yếu trong kế hoạch đồ án đô thị hóa thành phố của Giáo hoàng Sixtus V. Kể cả ở hiện tại, tháp chuông và mái vòm của nó vẫn là một trong những nét điển hình trên nền trời Roma. Điều đặc biệt nhất ở Santa Maria Maggiore chính là số lượng những bức tranh khảm (mosaic) ở chính điện, ở mái vòm và ở hậu cung. Mặt tiền tráng lệ của thánh đường là một trong những công trình Baroque đồ sộ nhất.

Hình 7. Thánh đường Santa Maria Maggiore

Vương cung Thánh đường Phê-rô (Basilica di San Pietro) được xây dựng bởi yêu cầu của Constantine Đại đế vào năm 314, nó được mở rộng và được xây lại hoàn toàn bởi kiến trúc sư Luigi Poletti sau một trận hỏa hoạn. Thánh đường được chia thành năm gian chin, được chống đỡ bởi 80 cột đá granite trắng lớn. 36 bức tranh tường được dùng để trang trí phần trên bên trong nhà thờ với những cảnh mô tả cuộc đời của Thánh Paul.